Όραση και αντιμετώπιση διαθλαστικών σφαλμάτων στην παιδική ηλικία
Αντίληψη όρασης για παιδιά έως 5 ετών
Η ανάπτυξη των λειτουργιών αντίληψης όρασης παρουσιάζει σημαντική “πλαστικότητα” στην πρώιμη παιδική ηλικία (μέχρι 5 ετών) και γι´αυτό η αντιμετώπιση οποιουδήποτε προβλήματος στην όραση (π.χ αστιγματισμός, στραβισμός, ανισομετρωπία, αμβλυωπία) είναι πιο αποτελεσματική και πρέπει να γίνεται σε αυτές τις ηλικίες, ώστε να διασφαλιστεί η καλή οπτική λειτουργία του παιδιού στο υπόλοιπο της ζωής του.
Αίτια εμφάνισης μυωπίας σε παιδιά 6-12 ετών
Πρόσφατες έρευνες αποδεικνύουν ότι το περιβάλλον και κυρίως οι αυξημένες απαιτήσεις κοντινής εργασίας (σχολικά και πρόσθετα φροντιστηριακά μαθήματα, ηλεκτρονικά παιχνίδια και κινητά) σε συνδυασμό με την αποχή από δραστηριότητες (π.χ. αθλητικές) σε ανοιχτό χώρο, παίζουν σημαντικό ρόλο στα αυξημένα ποσοστά εμφάνισης της μυωπίας. Στην Ελλάδα σήμερα το 30% των μαθητών δημοτικού και το 40-50% των μαθητών γυμνασίου εμφανίζουν μυωπία, αριθμοί που δείχνουν ότι η εμφάνιση και ο βαθμός εξέλιξής της καθορίζεται στις σχολικές ηλικίες μεταξύ 6 και 12 ετών!
Επειδή είναι προφανές ότι η μειωμένη όραση έχει σημαντικές επιπτώσεις στην εκπαίδευση και μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλή απόδοση και μειωμένη συμμετοχή στα μαθήματα, είναι απαραίτητο σε αυτές τις ηλικίες να πραγματοποιείται έλεγχος της όρασης των παιδιών ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Χρήση γυαλιών και φακών επαφής στην εφηβεία
Στις ηλικίες 16-19 ετών, ένα στα τρία παιδιά χρειάζεται διόρθωση, αλλά μόνο ένας μικρός αριθμός τη χρησιμοποιεί και αυτό συμβαίνει είτε λόγω μη ελέγχου είτε λόγω άρνησης των παιδιών να φέρουν γυαλιά στο σχολείο! Στην Ελλάδα περίπου 350 χιλιάδες άνθρωποι, ενήλικες και έφηβοι, είναι χρήστες φακών επαφής (ΦΕ), ένα μικρό ποσοστό σε σχέση με τα νούμερα σε άλλες χώρες της ΕΕ.
Ακόμα μικρότερα είναι τα ποσοστά των παιδιών που επωφελούνται από τη χρήση φακών επαφής ακόμα κι αν αποτελούν τη βέλτιστη επιλογή διόρθωσης, ιδιαίτερα σε ορισμένες παθήσεις. Αν και άτυπα προσδιορίζονται τα 14-16 έτη ως «ηλικία έναρξης» της χρήσης, οι εξελίξεις στα υλικά των φακών επαφής (ΦΕ σιλικόνης-υδρογέλης), οι βελτιωμένοι σχεδιασμοί, καθώς και η εισαγωγή των ΦΕ συχνής αντικατάστασης στην αγορά οδηγούν περισσότερους χρήστες στη δοκιμή φακών επαφής. Το «όριο ηλικίας» ως κριτήριο έναρξης χρήσης φακών επαφής σε νεαρά άτομα δε φαίνεται να εξασφαλίζει επιτυχία και ασφάλεια όσο τα κίνητρα, η ωριμότητα, η υποστήριξη των γονέων και η σωστή ενημέρωση από επαγγελματία εφαρμοστή.
Ορισμένοι από τους λόγους που οδηγούν στη χρήση φακών επαφής σε νεαρές ηλικίες είναι θεραπευτικοί (πχ. κερατόκωνος, αφακία), οπτικοί (υψηλή μυωπία, υπερμετρωπία, υψηλός αστιγματισμός, ανισομετρωπία), κοσμητικοί (ανιριδία, αλβινισμός), η ύπαρξη δερματικών αλλεργιών στα υλικά των σκελετών (μέταλλο, κυτταρίνη), η συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες ακόμα και οικονομικοί σε περιπτώσεις συχνών αλλαγών του διαθλαστικού σφάλματος.
Σημασία της καλής όρασης στην παιδική ηλικία
Στην παιδική και εφηβική ηλικία η σωστή διόρθωση και αποκατάσταση της όρασης αποτελεί ζήτημα θεμελιώδους σημασίας για την ανάπτυξη και τη λειτουργία του οπτικού συστήματος αλλά και την ικανότητα των παιδιών να δραστηριοποιούνται στο κοινωνικό περιβάλλον. Ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που τα γυαλιά οράσεως περιορίζουν ή αναστέλλουν μια συγκεκριμένη δραστηριότητα (πχ: αθλητισμός, χορός), η χρήση των φακών επαφής πρέπει να προτιμάται.